| |
เคยโพสไว้นานแล้ว อ่ะ เอามาลงอีกที่แล้วกันจ้ะ
independent (อินดิเพน-เด็นท) n. adj.
1. เอกราช, เอกระ, อิสระ
2. อีกส่วนหนึ่งต่างหาก, ไม่เกี่ยวข้องกัน, ไม่ต้องอาศัยใคร, มีกินพอโดยไม่ต้องประกอบอาชีพ
3. ไม่ชอบอยู่ในบังคับใคร, เป็นกลาง, ผู้ที่ไม่เข้าข้างฝ่ายใด, พรรคการเมืองอิสระ
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
สวัสดีพ่อแม่พี่น้องประจำเดือนกันยายน
หลาย ๆ ครั้งที่เข้าไปอ่านกระทู้พันทิปในห้องดนตรี หรือว่าดนตรีนอกกระแส คำถามที่มักเป็นประเด็นให้เถียงกันไม่จบไม่สิ้นก็คือ ดนตรีอินดี้คืออะไร
บังเอิญว่าผมมีเพื่อนกำลังจะทำวิทยานิพนธ์เรื่องปกเทปเพลงอินดี้พอดี ก็เลยได้คุยแลกเปลี่ยนความเห็นกัน ผมก็เห็นว่าน่าจะมีประโยชน์ต่อคนที่สนใจ Genres ของเพลง ว่าเป็นอะไร ยังไงกัน
เพลงอินดี้ โดยรากศัพท์ของมัน ก็อย่างที่เรารู้ ๆ กันอยู่ว่ามาจากคำว่า Independent ซึ่งหมายถึงอิสระ ดังนั้นตามความหมายแล้ว ดนตรีอินดี้ก็คือดนตรีที่ผู้ผลิตคิดเองและทำเองอย่างมีอิสระ ประมาณนี้ก่อน (เดี๋ยวลึก ๆ ค่อยว่ากันอีกที)
ดนตรีอินดี้เกิดขึ้นมาได้ยังไง อันนี้ตอบไม่ยาก
ก่อนอื่น ผมต้องขออธิบายสภาพวงการดนตรีทั้งโลกรวมถึงประเทศไทยก่อนว่าเป็นเช่นไร
ในวงการดนตรีจะมีดนตรีกระแสหลักที่ได้รับความนิยมจากประชาชนส่วนใหญ่อยู่ ดนตรีเหล่านี้เปลี่ยนแปลงไปได้ ไม่จำเป็นว่าจะต้องเป็นเพลงป๊อบหวานจ๋อยเสมอไป ดนตรีกระแสหลักของแต่ละประเทศ แต่ละสถานที่ก็แตกต่างกันไป เช่นในอเมริกา ตอนนี้กระแสเมนสตรีม คือเพลงฮิปฮอป แต่ประเทศไทย กลับเป็นเพลงป๊อบ อะไรแบบนี้
ช่วงเวลาก็เช่นกัน เพลงฮิตในวันนี้ อาจไม่มีใครคิดฟังเลยในวันหน้า ดังนั้นเพลงกระแสหลัก ก็เหมือนดั่งอริยสัจ 4 มีเกิด แก่ เจ็บ ตาย เหมือนกับชาวบ้าน ดูง่าย ๆ เพลงดิสโก้ ตอนผมเด็ก ๆ ต้นทศวรรษ 80's เพลงดิสโก้ฮิตมาก (ที่บ้านชอบเปิด เก้าล้านหยดน้ำตา) แต่ผ่านไปสี่ห้าปี เข้าสู่ช่วงกลาง แทบหาใครฟังเพลงดิสโก้ไม่ได้เลย กลับกลายไปฮิตกับพวก Hair Band เสียมากกว่า
อย่างที่บอกไปว่าในแต่ที่ก็จะมีดนตรีกระแสหลักเป็นเจ้าพ่อคุมอยู่ ซึ่งส่วนใหญ่ก็จะถูกผลิตออกมาจากค่ายพี่เบิ้มทั้งหลาย
คราวนี้รสนิยมการฟังเพลงของคนเรา มันไม่ชอบอะไรซ้ำซาก เหมือนเดิมอยู่นั้นแหละ คนกลุ่มนี้ก็เลยพยายามแหวกแตกต่าง พูดง่าย ๆ ก็คือต่อต้านกระแสหลักว่างั้น ก็เลยหันไปทำดนตรีอะไรที่ตัวเองชอบ ทำให้ดนตรีมีแนวหลากหลายมากขึ้น
มีแค่นี้แหละ จุดกำเนิดดนตรีอินดี้
คราวนี้มาดูกันว่า ถ้าเป็น "ดนตรีอินดี้" พึงเป็นอย่างไรบ้าง
1. ดนตรีอินดี้ ----------> นักดนตรี เป็นผู้คิด ทำ และจำหน่ายเองอย่างเป็นอิสระ อย่างที่กล่าวไว้ในตอนแรกว่าความอิสระเป็น keyword สำคัญของอินดี้ ดังนั้นนักดนตรีจึงต้องมีอิสระที่จะคิด ที่จะทำผลงานออกมายังไงก็ได้ โดยไม่มีใครมาควบคุม เรื่องเงิน ๆ ทอง ๆ ก็ควรออกเอง รวยก็รวยเลย เจ๊งก็ระนาว
ส่วนการจัดจำหน่าย (Distribution) ก็สำคัญ เพราะการจัดจำหน่ายถือว่าเป็นตัวแปรสำคัญของความเป็นอิสระของงาน หากผู้ผลิตเข้าสู่ระบบการตลาดโดยผ่านสังกัด ซึ่งต้องคำนึงถึงหลัก demand Supply ย่อมทำให้ผลงานเหล่านั้นไม่มีอิสระอย่างแท้จริง
เรามักสนใจแต่ว่าเพลงชุดนี้ ถูกผลิตโดยใคร ใครเป็นคนฟัง แต่มักไม่สนใจว่าเพลงเหล่านี้ถูกขายได้ยังไง อะไรแบบนี้
ข้างบนนั้นเป็นคอนเซปท์แบบอุดมคติอ่ะ สำหรับเมืองไทย อาจแบ่งดนตรีอินดี้ได้เป็นสองกลุ่ม คือ อินดี้จริง ๆ อย่าง Acappella 7 หรือ HUM ตอนยังอยู่เชียงใหม่ อันนี้ทำเอง ขายเอง และเกือบเจ๊งเองด้วย
อีกกลุ่มหนึ่งคือพวกที่มีสังกัดเล็ก ๆ น้อย ๆ ย้อนนึกถึงไปตอนปี 2538 ตอนนั้นค่ายเล็กค่ายน้อยผุดกันอย่างกับดอกเห็ด ค่ายเหล่านี้ตั้งขึ้นมาด้วยโครงสร้างองค์กรแบบหลวม ๆ เหมือนเป็นตัวแทนของนักดนตรีต่าง ๆ เท่านั้น เรื่องอิสระในการทำงานจึงค่อนข้างยังสูงอยู่
2. ดนตรีอินดี้ ----------------> เหมือนดั่งเส้นขนานกับดนตรีกระแสหลัก
อย่างที่กล่าวไปในช่วงต้นกำเนิดว่าดนตรีแต่ละแห่ง แต่ละช่วงเวลาก็จะมีกระแสหลักของเขาอยู่ อินดี้ก็เปรียบเสมือนก็คนที่เบื่อ ๆ เซ็ง ๆ ทำอย่างอื่นแหวก ๆ ดูบ้าง
ด้วยความที่ดนตรีอินดี้มีหลายแนว แล้วแต่ว่านักดนตรีที่ผลิตจะสนใจแง่ใด แนวดนตรีเหล่านี้ ถ้าพูดกันตามจริง ประชาชนทั่วไปที่วัน ๆ ฟังแต่เมนสตรีมมักไม่ค่อยเข้าใจว่าทำเพลงแบบนี้กันไปทำไม (นึกถึง ริค วชิรปิลันธ์ สิ ) หรือไม่ก็ขอเพลงเพราะ ๆ ติดหูดีกว่า ดังนั้นค่ายใหญ่ที่คุมกระแสหลักไว้ ก็ยังต้องเอาใจเป้าหมายใหญ่อยู่
ขืนผลิตอะไรตามใจ มันไม่ถึงจุดคุ้มทุนขึ้นมา ก็ซวยสิ
แต่ใช่ว่าเพลงนอกกระแส จะไม่มีโอกาสผุดขึ้นมาเป็นกระแสหลัก เพราะเรื่องรสนิยมคนฟัง มันเปลี่ยนแปลงกันได้ทุกเวลา ดูง่าย ๆ เพลง 'แค่อยากจะบอกรักเธอ' ของหมีพูห์ ดังกระหึ่มกันทั้งประเทศ ไปทางไหนก็เปิดแต่เพลงนี้ (จนจะอ้วกแตก) ใครจะไปเชื่อว่าเพลงที่ขายที่ไหนก็ไม่รู้ (ในตอนแรก) จะดังได้ขนาดนี้
3. เพลงอินดี้ -----------> คือระบบการทำงาน มิใช่แนวเพลง
ทุกวันนี้คนสับสนกันมาก บอกว่านี้แหละเพลงอินดี้ ก็เคยถามไปหลายคนว่ามันอินดี้ยังไงว่ะ มันก็บอกว่าไม่รู้
คำว่าอินดี้มันเป็นระบบการทำงาน ที่ว่าไม่ยึดติดค่าย มีอิสระในการทำงานสูง ไม่ใช่แนวเพลงใด ๆ ทั้งสิ้น
เหมือนคนสับสนคิดว่า Chill Out คือชื่อแนวเพลง ซึ่งความจริงมันเป็นอารมณ์ต่างหาก (แม้ว่าทุกวันนี้ก็ได้ถูกยัดเยียดบัญญัติเป็น Genres เพลงแบบหนึ่งไปแล้วก็ตาม)
ดังนั้นเพลงอินดี้ อาจเป็น แร๊ป ร๊อค ฮิปฮอป อิเล็คโทรนิก้า ดรัมแอนเบส ดั๊บ เฮฟวี่เมทัล ฯลฯ แต่ทั้งหมดนี้ไม่ใช่อินดี้
ย้ำอีกทีครับว่าอินดี้คือชื่อระบบการทำงาน
4. เพลงกระแสหลัก กระแสรอง อินดี้ แบ่งยากครับ ต้องดูก่อนว่ายืนบนจุดยืนของใคร
อันนี้ก็เคยเป็นประเด็นที่ถกเถียงกันบ่อย ๆ ว่าเพลงนี้กระแสหลักน่ะ เพลงนี้อินดี้น่ะ เถียงกันไปยังไงก็ไม่จบครับ
ถ้าไม่มองกันที่ระบบทำงาน (ซึ่งก็ดูยากมากว่าศิลปินมีอิสระจริงไหม เพราะเราก็ไม่ได้ไปดูอะไรกับเขาตอนทำงาน) ก็มองกันที่ความนิยมของคนส่วนใหญ่ในสังคม
วงบางวงอย่าง อวสานเซลส์แมน สี่เต่าเธอ ในวงการเพลงนอกกระแสถือว่าเป็นวงในระดับแนวหน้า ใคร ๆ ก็รู้จัก ใคร ๆ ก็ชอบฟัง
แต่ถ้าไปถามด้วยสเกลที่ใหญ่ขึ้น อย่างไปถามเด็กต่างจังหวัด ผมว่าร้อยละ 99 ไม่รู้จักหรอกครับ (นอกจากเด็กในอำเภอเมืองที่พอติดตามข่าวทางเนตบ้าง) เพราะอัตราการจัดจำหน่ายมีต่ำ การขายในต่างจังหวัดถือเป็นเรื่องยากมาก
อวสานเซลส์แมน หรือ สี่เต่าเธอที่ว่าเจ๋ง ๆ เจอ ไอน้ำ ไฮเปอร์ กะลา แคลช ฯลฯ เข้าไปก็จบครับ
โดยส่วนตัวคิดว่าจะดูว่าอันไหนเป็นกระแสหลักหรือนอกกระแส อินดงอินดี้ ก็ต้องดูในระดับมหภาค ทั้งประเทศแหละครับ
สุดท้าย การจะฟังเพลงอะไรไม่ต้องไปกังวลหรอกครับว่าอันนี้เป็นแกรมมี่ อาร์เอส เพลงอินดี้ เพลงนู้นเพลงนี้ ฟังเพลงที่เราชอบดีกว่า เพราะเราฟังเพลงให้มีความสุขกันใช่ไหมครับพี่น้อง ถ้ามัวแต่ไปยึดว่าอันนี้กูก็ฟังไม่ได้ อันนั้นกูก็ไม่ฟัง แบบนี้มีแต่ทุกข์ครับ
--------------------------------------
ที่มา http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=djdonk-mc43&group=3&month=09-2005&date=02
วง Slipknot จัดได้ว่าเป็นอินดี้มาก่อนเหมือนกัน ปัจจุบัน ไม่แน่ใจว่า เป็นเมเจอร์รึยังนะครับ พอดี หลังๆนี้ไม่ค่อยได้ตามข่าวคราวมากนัก
Death13th
21 ม.ค. 53
เวลา 11:42:19 IP = 125.25.180.45
|
|
|
พิมพ์
แจ้งลบ
